Ilość danych generowanych przez organy publiczne, przedsiębiorstwa i obywateli stale rośnie. Oczekuje się, że w latach 2018–2025 ilość ta wzrośnie pięciokrotnie. Nowe przepisy umożliwią wykorzystanie tych danych i utorują drogę dla europejskich sektorowych przestrzeni danych, co przyniesie korzyści dla społeczeństwa, obywateli i przedsiębiorstw. W strategii Komisji w zakresie danych z lutego br. zaproponowano dziewięć takich przestrzeni danych – od przemysłu po energię i od zdrowia po Europejski Zielony Ład. Przyczynią się one na przykład do zielonej transformacji dzięki poprawie zarządzania zużyciem energii, urzeczywistnią świadczenie medycyny spersonalizowanej i ułatwią dostęp do usług publicznych.

Wiceprzewodnicząca wykonawcza do spraw Europy na miarę ery cyfrowej Margrethe Vestager powiedziała: Nie musimy dzielić się wszystkimi danymi. Jeżeli jednak to robimy, a te dane są wrażliwe, ich wymiana powinna odbywać się w taki sposób, który zagwarantuje ich rzetelność i ochronę. Chcemy zapewnić przedsiębiorstwom i obywatelom narzędzia, które pozwalają zachować kontrolę nad danymi. Chcemy też zbudować zaufanie co do tego, że dane są przetwarzane zgodnie z europejskimi wartościami i prawami podstawowymi.

Komisarz ds. rynku wewnętrznego Thierry Breton powiedział: Określamy dziś prawdziwie europejskie podejście do wymiany danych. Nowe rozporządzenie zapewni zaufanie i ułatwi przepływ danych między sektorami i państwami członkowskimi, a zarazem zapewni kontrolę wszystkim osobom i podmiotom, które generują dane. Ponieważ dane przemysłowe odgrywają coraz większą rolę w naszej gospodarce, Europa potrzebuje otwartego i jednocześnie suwerennego jednolitego rynku danych. Nasze rozporządzenie, w powiązaniu z właściwymi inwestycjami i kluczową infrastrukturą, sprawi, że Europa stanie się największym na świecie kontynentem danych.

W związku z zapowiedzią zawartą w strategii w zakresie danych rozporządzenie stworzy podstawę nowego europejskiego sposobu zarządzania danymi, zgodnego z wartościami i zasadami UE, takimi jak ochrona danych osobowych (RODO), ochrona konsumentów i reguły konkurencji. Stanowi to alternatywny model dla praktyk w zakresie przetwarzania danych dużych platform technologicznych, które mogą uzyskać dużą siłę rynkową ze względu na ich modele biznesowe wymagające kontroli ogromnej ilości danych. Nowe podejście proponuje model oparty na neutralności i przejrzystości pośredników danych, którzy są odpowiedzialni za udostępnianie lub łączenie danych. Ma ono na celu zwiększenie zaufania. Aby zagwarantować tę neutralność, pośrednik w wymianie danych nie może prowadzić transakcji na własny rachunek (np. sprzedając dane innemu przedsiębiorstwu lub wykorzystując je do opracowania własnego produktu w oparciu o te dane) i będzie musiał spełnić surowe wymogi.

Rozporządzenie obejmuje:

• Szereg środków mających na celu zwiększenie zaufania w zakresie przepływu danych, ponieważ brak zaufania stanowi obecnie poważną przeszkodę i powoduje wysokie koszty.
• Wprowadzenie nowych unijnych przepisów dotyczących neutralności, aby nowi pośrednicy w zakresie danych mogli funkcjonować jako wiarygodni organizatorzy udostępniania danych.
• Środki ułatwiające ponowne wykorzystywanie niektórych danych będących w posiadaniu sektora publicznego. Na przykład ponowne wykorzystanie danych dotyczących zdrowia mogłoby przyspieszyć badania naukowe, a co za tym idzie znalezienie leków na choroby rzadkie lub przewlekłe.
• Zapewnienie Europejczykom kontroli nad wykorzystaniem generowanych przez nich danych przez ułatwienie przedsiębiorstwom i osobom prywatnym dobrowolnego udostępniania danych z korzyścią dla wszystkich oraz zwiększenie bezpieczeństwa takich działań, zgodnie z jasnymi zasadami.

Kontekst

Dzisiejszy wniosek jest pierwszym rezultatem europejskiej strategii w zakresie danych, której celem jest uwolnienie gospodarczego i społecznego potencjału danych i technologii takich jak sztuczna inteligencja, przy jednoczesnym poszanowaniu przepisów i wartości UE (np. w dziedzinie ochrony danych oraz własności intelektualnej i tajemnicy przedsiębiorstwa). Strategia będzie opierać się na rozmiarze jednolitego rynku jako przestrzeni, w której dane mogą przepływać w UE i między sektorami zgodnie z jasnymi, praktycznymi i sprawiedliwymi zasadami dostępu i ponownego wykorzystania. Ponadto wniosek, który przedstawiono, wspiera szerszą międzynarodową wymianę danych na warunkach zapewniających zgodność z europejskim interesem publicznym i prawnie uzasadnionymi interesami dostawców danych.

Oczekuje się, że w 2021 r. zostaną przedstawione bardziej szczegółowe propozycje przepisów dotyczących przestrzeni danych, uzupełnione o akt w sprawie danych w celu wspierania przepływu danych między przedsiębiorstwami oraz między przedsiębiorstwami a rządami.

Więcej informacji

Pytania i odpowiedzi

Zestawienie informacji

Strategia w zakresie danych z 19 lutego 2020 r.

Źródło: Komisja Europejska