Palenie tytoniu jest najczęstszą przyczyną możliwych do uniknięcia chorób w Unii Europejskiej (UE) i powoduje około 650 tys. zgonów w UE rocznie. Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia tylko w tym roku używanie tytoniu doprowadzi do śmierci prawie sześciu milionów osób na świecie. Jeśli nie zostaną podjęte działania zmierzające ku odwróceniu tej tendencji, w 2030 r. liczba ta może wzrosnąć do ośmiu milionów. Nie ulega wątpliwości, że konieczne jest działanie na poziome UE. Publiczną konsultację na temat przeglądu dyrektywy w sprawie wyrobów tytoniowych rozpoczęto jesienią ubiegłego roku. Respondentów poproszono o wypowiedzenie się na temat szeregu wariantów strategicznych, takich jak:

• obowiązkowe obrazkowe ostrzeżenia zdrowotne – lub znaki graficzne – na opakowaniach wyrobów tytoniowych;
• neutralne lub jednakowe opakowania;
• objęcie regulacjami szkodliwych i przyciągających substancji w wyrobach tytoniowych; oraz
• ograniczenie lub zakaz sprzedaży wyrobów tytoniowych przez Internet oraz z automatów.

Reakcje były bardzo zróżnicowane. Zwolennicy obowiązkowych graficznych ostrzeżeń zdrowotnych i uproszczonych opakowań podkreślali na przykład, że środki te osłabiałyby znacząco reklamową funkcję opakowania i zapewniałyby równą ochronę obywateli Europy. Przeciwnicy odwoływali się natomiast do kwestii prawnych, przekonując, że środki te miałyby nikły wpływ na decyzję o rozpoczęciu palenia lub nie miałyby go wcale.

Osoby opowiadające się za objęciem regulacjami składników wyrobów tytoniowych twierdziły, że ograniczenie niektórych dodatków, a także słodkich, owocowych, kwiatowych i cukierkowych aromatów, mogłoby powstrzymać młodzież przed rozpoczęciem palenia i ułatwiłoby wewnątrzunijny handel poprzez harmonizację istniejących krajowych przepisów dotyczących składników. Przeciwnicy argumentowali, że objęcie składników i dodatków regulacjami w niewielkim stopniu powstrzyma młodzież przed paleniem i może być dyskryminujące wobec niektórych odmian i marek tytoniu.

- Chciałbym podziękować wszystkim, którzy przesłali swoje uwagi. Wyniki tej szerokiej debaty publicznej pomogą ukierunkować naszą pracę nad eliminacją zagrożenia związanego z tytoniem oraz, co jest sprawą kluczową, powstrzymać młodzież przed rozpoczęciem palenia – powiedział John Dalli, europejski komisarz ds. zdrowia i polityki konsumenckiej.

Sprawozdanie opublikowała Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. Zdrowia i Konsumentów. Wyniki konsultacji zostaną uwzględnione w przygotowywanej ocenie skutków dotyczącej gospodarczych, społecznych i zdrowotnych efektów oraz wykonalności różnych wariantów strategicznych. Wyniki oceny skutków zostaną przedstawione w przyszłym roku wraz z wnioskiem ustawodawczym.

Kontekst

Palenie tytoniu jest najczęstszą przyczyną możliwych do uniknięcia przypadków śmierci w Unii Europejskiej i powoduje około 650 tys. przedwczesnych zgonów rocznie.

Obecna dyrektywa w sprawie wyrobów tytoniowych (2001/37/WE) pochodzi z 2001 r. Od tego czasu dokonał się znaczący postęp naukowy i zmieniła się sytuacja międzynarodowa. Przede wszystkim UE i 26 spośród jej państw członkowskich są stronami Ramowej konwencji Światowej Organizacji Zdrowia o ograniczeniu użycia tytoniu, która weszła w życie w lutym 2005 r.

Przegląd dyrektywy w sprawie wyrobów tytoniowych jest reakcją na to wydarzenie. Niektóre z obecnych przepisów dyrektywy są nieaktualne, co powoduje znaczną rozbieżność między przepisami państw członkowskich dotyczącymi produkcji, prezentowania i sprzedaży wyrobów tytoniowych.

Przegląd jest również odpowiedzią na wnioski Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej oraz na sprawozdanie Komisji z listopada 2007 r. w sprawie stosowania dyrektywy o wyrobach tytoniowych, w którym określono obszary wymagające zmian.

Konsultacja społeczna trwała od 24 września 2010 r. do 17 grudnia 2010 r. Zainteresowane strony poproszono o wyrażenie opinii w sprawie ewentualnych wariantów strategicznych oraz o wypowiedzenie się na temat sześciu kluczowych obszarów: zakresu, wyrobów tytoniowych bezdymnych, informacji dla konsumentów, zgłaszania składników, objęcia składników regulacjami oraz dostępu do wyrobów tytoniowych.

Procedura i co dalej?

Wynik konsultacji społecznej stanowi pożyteczny wkład w trwający proces przeglądu dyrektywy w sprawie wyrobów tytoniowych.

Wielu uczestników udzieliło bardzo szczegółowych odpowiedzi, podając niekiedy nowe źródła informacji. Wyniki tych konsultacji zostaną uwzględnione w przygotowywanej ocenie skutków dotyczącej gospodarczych, społecznych i zdrowotnych efektów oraz prawnej wykonalności różnych wariantów strategicznych. Wyniki tej analizy zostaną przedstawione razem z wnioskiem ustawodawczym, zaplanowanym na przyszły rok.

Źródło: Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce